Co to jest zapalenie stawów wywołane przez kryształy hydroksyapatytu i jakie są jego przyczyny?
Kryształy hydroksyapatytu mogą wywoływać zapalenie stawów i/lub tkanek okołostawowych. Powstawanie kryształów hydroksyapatytu w obrębie stawów ma niejasną przyczynę. Mogą one bezpośrednio powodować proces zapalny lub nasilać zapalenie innego pochodzenia.
Jak często występuje zapalenie stawów wywołane przez kryształy hydroksyapatytu?
Kryształy hydroksyapatytu znajdujące się w tkankach okołostawowych mogą nie wywoływać żadnych objawów. Zapalenie przez nie wywoływane występuje rzadko, nie zawsze jest ono jednak właściwie rozpoznawane.
Jak się objawia zapalenie stawów wywołane przez kryształy hydroksyapatytu?
Ostre zapalenie stawów wywołane przez kryształy hydroksyapatytu przebiega podobnie do napadu dny moczanowej. Dochodzi do silnego bólu stawu, zaczerwienienia otaczającej skóry i obrzęku. Najczęściej zajęte są stawy kolanowe. Przewlekłe zapalenie dotyczy szczególnie stawów rąk i może się kojarzyć ze zmianami zwyrodnieniowymi.
Miejscem powstawania złogów kryształów hydroksyapatytu mogą być również kaletki maziowe, ścięgna, więzadła i tkanki miękkie wokół stawów. Złogi hydroksyapatytu pojawiają się często w przebiegu przewlekłej niewydolności nerek, zwłaszcza u chorych poddawanych hemodializie.
Do zmian w układzie ruchu wywoływanych przez kryształy hydroksyapatytu należy także tzw. bark Milwaukee. Jego objawy to silny ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości barku, spowodowane odkładaniem się kryształów hydroksyapatytu w ścięgnach mięśni rotatorów kości ramiennej. „Bark Milwaukee” występuje głównie u kobiet w starszym wieku, początkowo zmiany dotyczą jednego barku, później są symetryczne. Stopniowo postępuje znaczne ograniczenie ruchów w tych stawach i dochodzi do ich niestabilności.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów zapalenia stawów wywołanego przez kryształy hydroksyapatytu?
W razie wystąpienia objawów wskazujących na ostre zapalenie stawu należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie zapalenia stawów wywołanego przez kryształy hydroksyapatytu?
Podstawą rozpoznania ostrego zapalenia stawów spowodowanego przez kryształy hydroksyapatytu jest stwierdzenie obecności kryształów w płynie stawowym. Są one trudne do wykrycia z uwagi na bardzo małe rozmiary - stosuje się specjalne metody ich barwienia. Złogi kryształów hydroksyapatytu widoczne są na zdjęciach rentgenowskich, można je także uwidocznić metodą rezonansu magnetycznego. Metodą przydatną w diagnostyce jest ponadto badanie mikroskopowe treści uzyskanej z kaletek, przetok lub wycinków tkanek.
Jakie są metody leczenia zapalenia stawów wywołanego przez kryształy hydroksyapatytu?
W ostrym zapaleniu stawów po ustaleniu rozpoznania stosuje się postępowanie zgodne z zasadami leczenia napadu dny moczanowej. W przypadku objawów „barku Milwaukee” korzystne działanie ma fizjoterapia (ciepłolecznictwo, odpowiednie ćwiczenia).
U chorych z przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie ścięgien i kaletek spowodowanymi przez kryształy hydroksyapatytu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i fizjoterapię. Należy unikać wstrzyknięć leków z grupy kortykosteroidów („blokad”), gdyż mogą one nasilać wapnienie tkanek.
Duże nagromadzenie złogów kryształów hydroksyapatytu może wymagać leczenia operacyjnego.
Czy jest możliwe całkowite wyleczenie zapalenia stawów wywołanego przez kryształy hydroksyapatytu?
Można opanować ostre zapalenie stawu, natomiast w większości przypadków istnieje skłonność do powtarzania się takich objawów, do powstawania kolejnych kryształów i ich złogów w tkankach. Oprócz stosowania przedstawionych wyżej metod leczenia, należy stosować fizjoterapię i ćwiczenia, które będą także profilaktyką nasilania się zmian wywoływanych przez kryształy hydroksyapatytu.
