×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Polimialgia reumatyczna

Co to jest i jakie są jej przyczyny?

Polimialgia reumatyczna to choroba zapalna z grupy tzw. układowych chorób tkanki łącznej, objawiająca się głównie bólem oraz sztywnością mięśni karku, obręczy barkowej i biodrowej. Jest najczęściej występującą u osób w podeszłym wieku chorobą z tej grupy. Czasem rozwija się powoli, w ciągu miesięcy, a czasami objawy narastają gwałtownie.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu

Nie wiadomo, dlaczego polimialgia dotyczy głównie u osób w podeszłym wieku (praktycznie nie stwierdza się jej przed 50. rż.). Częstość jej występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Wykazano predyspozycję genetyczną do polimialgii. Inne czynniki prawdopodobnie przyczyniające się do rozwoju choroby to promieniowanie słoneczne i zakażenia wirusowe. Mechanizm działania tych czynników nie został w pełni poznany.

Jak często występuje polimialgia?

Występuje typowo po 50. roku życia. Kobiety chorują dwukrotnie częściej niż mężczyźni. Częściej występuje również u osób rasy białej. Wykazuje zróżnicowanie geograficzne – najwięcej przypadków odnotowuje się w Europie Północnej, a na południu Europy jest prawie nieznana.

Jak się objawia polimialgia?

Polimialgia charakteryzuje się bólem mięśni obręczy barkowej, biodrowej oraz szyi i karku. Mięśnie są bolesne przy ucisku, ale ich siła jest prawidłowa. Osłabienie i zanik mięśni mogą wystąpić w zaawansowanej chorobie, wtórnie. Towarzyszące objawy to:

  • poranna sztywność bolesnych grup mięśni (trwająca ponad 30 minut)
  • zapalenie stawów (najczęściej stawy kolanowe i mostkowo-obojczykowe)
  • ciastowaty obrzęk dystalnych części kończyn (rąk i stóp)
  • stan podgorączkowy i gorączka
  • ogólne złe samopoczucie.

Chorzy skarżą się również na obniżony nastrój, zaburzenia snu oraz depresję.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów?

Należy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu.

W przypadku wystąpienia wielu objawów, dotyczących nie tylko mięśni, chorzy szybko szukają pomocy lekarskiej. Gdy choroba rozwija się powoli lub dotyczy jednej grupy mięśni, objawy są często przypisywane innym chorobom często występującym u osób w podeszłym wieku. Bardzo często powodem wszczęcia intensywnej diagnostyki jest stwierdzenie znacznie przyspieszonego OB (czasem powyżej 100 po pierwszej godzinie).

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?

Rozpoznanie ustala zazwyczaj lekarz reumatolog, głównie na podstawie objawów zgłaszanych przez chorego oraz wyników podstawowych badań krwi.

Wśród objawów klinicznych najważniejsze znaczenie ma występowanie bólu co najmniej 2 z 3 grup mięśni:

  • obręczy barkowej
  • obręczy biodrowej
  • szyi/karku.

Dodatkowym objawem dotyczącym mięśni jest uczucie ich sztywności po unieruchomieniu (po nocnym odpoczynku czy dłuższym bezruchu), trwające co najmniej 1 godzinę.

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się:

  • przyspieszone OB (często >100 ml/h), jednak prawidłowe OB nie wyklucza choroby
  • duże stężenie CRP (białko C reaktywne) i fibrynogenu
  • zwiększenie aktywności fosfatazy alkalicznej.

W przypadku zapalenia stawów lub pochewek ścięgnistych w ocenie nasilenia zapalenia pomocne są badania obrazowe, tj. USG narządu ruchu oraz MR.

Nie bez znaczenia dla prawdopodobieństwa rozpoznania jest wiek chorego. Należy przeprowadzić diagnostykę w celu wykluczenia choroby nowotworowej, gdyż w przypadku wielu nowotworów pierwsze objawy przypominają te występujące w przebiegu polimialgii reumatycznej.

W celu ustalenia pewnego rozpoznania stosuje się kryteria opracowane przez zespół naukowców, najczęściej kryteria diagnostyczne wg Birda i Woodda oraz kryteria Healera.

Jakie są metody leczenia?

Najważniejszymi lekami stosowanymi od chwili rozpoznania choroby są glikokortykosteroidy – prednizon i jego pochodne. Znacząca poprawa po zastosowaniu prednizonu po 72 godzinach od rozpoczęcia leczenia potwierdza trafność rozpoznania.

Lek podaje się doustnie w jednej dawce, rano, po posiłku. Po zastosowaniu takiej dawki przez około miesiąc podejmuje się próby jej zmniejszenia.

Glikokortykosteroidy są lekami bardzo skutecznymi i w polimialgii stosowanymi z wyboru, ale ze względu na liczne działania niepożądane powinny być podawane w najmniejszej skutecznej dawce i jak najkrócej.

Polimialgia reumatyczna wymaga bardzo często długotrwałego leczenia glikokortykosteroidami (nawet do kilku lat, co najmniej 1–2 lata).

Zmniejszenie dawki glikokortykosteroidu często prowadzi do nawrotu objawów. Podejmuje się wówczas próby dodania innego leku z grupy leków immunosupresyjnych – metotreksatu.

W leczeniu podtrzymującym przydatne są niesteroidowe leki przeciwzapalne.

W przypadku terapii steroidami trwającej ponad 3 miesiące należy dodatkowo wdrożyć profilaktykę osteoporozy w postaci witaminy D oraz preparatów wapnia oraz rozważyć podanie leku przeciwko osteoporozie z grupy bisfosfonianów.

Po opanowaniu ostrego stanu zapalnego wskazana jest rehabilitacja, ukierunkowana na utrzymanie siły mięśniowej, zapobieganie przykurczom stawów i profilaktykę upadków.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Polimialgia reumatyczna jest chorobą wyleczalną. U większości pacjentów bardzo dobre efekty daje terapia steroidami. Rokowanie jest dobre.

Niekiedy obserwuje się tendencje do samoistnego wygaszania choroby.

Nawroty występują najczęściej w ciągu pierwszych dwóch lat trwania choroby. Choroba bardzo rzadko trwa ponad 5 lat.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia konieczna jest długotrwała obserwacja. Monitoruje się występowanie bólu mięśni i innych towarzyszących objawów, a w badaniach laboratoryjnych głównie OB. W trakcie leczenia oraz po jego zakończeniu wymagana jest obserwacją możliwych powikłań terapii steroidami.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Choroba ma charakter immunologiczny; jej przyczyna nie jest znana. Bierze się pod uwagę czynniki genetyczne, na które nie mamy wpływu. Podejrzewa się również udział w rozwoju choroby wirusów i bakterii (parwowirus B19, Mycoplasma pneumoniaeChlamydia pneumoniae), promieniowania słonecznego oraz palenia tytoniu (u kobiet).

Sposoby zapobiegania chorobie nie są znane. Zaleca się prowadzenie higienicznego trybu życia.


Uwaga

U około 20% osób chorujących na polimialgię reumatyczną występuje również olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, a 40–60% osób z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic zdradza objawy polimialgii reumatycznej.
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic z zajęciem tętnic głowowych grożące utratą wzroku jest bezwzględnym wskazaniem do pilnego podjęcia leczenia.
21.03.2017
Zobacz także
  • Bezsenność
  • Depresja
  • Badania laboratoryjne wykorzystywane w reumatologii
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta